Szmaragd

Szmaragd – odmiana berylu, minerału należącego do grupy krzemianów. Nazwa pochodzi od gr. smaragdos (a także łac. smaragdus – zielony). Nawiązuje do charakterystycznej barwy tego minerału, wywołanej podstawieniami jonów chromu, rzadziej wanadu i żelaza.

Właściwości

Często zawiera inkluzje gazowe, ciekłe i mineralne: kalcyt, piryt, biotyt, talk, dolomit, fuchsyt, apatyt, aktynolit oraz inne minerały. Charakter inkluzji często zdradza miejsce pochodzenia danego okazu. Szczególnie cenną, niezmiernie rzadką odmianą jest szmaragd trapiche, w którym widoczny jest w przekroju poprzecznym kryształu wzór sześcioramiennej gwiazdy. Odmiana ta pozyskiwana jest w okręgu Chivor i Muzo w Kolumbii.

Występowanie

Szmaragd związany jest ze skałami metamorficznymi (łupki mikowe, przeobrażone wapienie), występuje też w żyłach pegmatytowych granitów oraz w piaskach i żwirach złóż wtórnych.

Występuje w Austrii (dolina rzeki Habachtal, okolice Salsburga, Mittersill, Felbertal), Australii (Broken Hill, Aga-Kau, Emmaville, Vegesatle), Brazylii (rejony Pilao, Bahia, Pernambuco, Minas Gerais, Gofas), Egipcie (Dżabal Zabara – złoże znane od czasów antycznych), Indiach (prowincja Madras, stany Pandżab (Panjab) i Rajasthan), Norwegii (Eidsvoll), Kolumbii (Gachala, Cosquez, Bogota, Chivor, Muzo – sławne miejsce pozyskiwania najpiękniejszych szmaragdów zwykle o zabarwieniu soczystej zieleni), Libii (Ghadamis), Madagaskarze (Kianjavato), Mozambiku (Morrho, Melala), Pakistanie (góry Hindukusz), Federacji Rosyjskiej (Ural, Zabajkale, półwysep Kola), RPA (rejon Transwal) USA (Karolina Północna, Maine), Tanzanii (rejon jeziora Manjara), Zimbabwe (Filabusi, Bikita, Belinque, Mweza), Zambii (Kafubu, okręg Miku Kitwe)

W Polsce występują szmaragdy nie nadające się do celów jubilerskich, jako jasnozielone słupki do kilku centymetrów długości w skałach pegmatytowych. Znajdowane są na Dolnym Śląsku w okolicach Strzelina i Strzegomia.

Zastosowanie

Bardzo poszukiwany, wyjątkowo cenny kamień kolekcjonerski i jubilerski. Jest stosowany w jubilerstwie od czasów starożytnych. Szczególnie ceniony był w starożytnym Egipcie, Persji, Arabii, u Majów, Azteków, Inków. Największy szmaragd o wartości jubilerskiej wydobyto w Kolumbii, miał masę 7 025 ct. W tym rejonie bywają większe okazy, niestety spękane

Encyklopedia Jubilerstwa