Cyrkonia

Cyrkonia (djewalit, fianit) – bezbarwny syntetyczny kamień ozdobny nieposiadający swojego wzorca w przyrodzie. Jest to stabilizowana, regularna modyfikacja ZrO₂.

Właściwości

• Wzór chemiczny: typowa cyrkonia ZrO₂ + ok. 10% mol. Y (lub Y₂O₃) lub ok. 15%mol. CaO – tlenek itru i cyrkonu lub tlenek wapnia i cyrkonu
• Układ krystalograficzny: regularny
• Twardość: 8,5
• Gęstość: 5,6-6,0
• Barwa: zmienna, zależna od domieszek
• Współczynnik załamania światła: 2,15-2,18
• Dwójłomność: brak
• Dyspersja: 0,058-0,066
• Fluorescencja: niekiedy pomarańczowa

Zazwyczaj bezbarwna, ale dodatek domieszek może zmienić jej barwę: cer – na pomarańczowoczerwoną, nikiel – na brązową, chrom – na zieloną, kobalt – na niebieską.
Po raz pierwszy pojawiła się w handlu w 1973 r. Na dobre opanowała rynek jubilerski w 1976 r., kiedy to otrzymano ją przy wykorzystaniu metody stapiania czaszowego.

• Specjalną miedzianą czaszę, w której umieszczano sproszkowany baddeleit i kawałki metalicznego cyrkonu (jako topnika) oraz stabilizatora w postaci Y₂O₃, podgrzewano indukcyjnie w atmosferze utleniającej. W temperaturze 2750 °C topił się baddeleyit, a podczas stopniowego schładzania czaszy następowała krystalizacja kryształów.

Przez długi czas uchodziła za najlepszą imitację diamentu, dopóki na rynku nie pojawił się syntetyczny moissanit i diament GE POL.

W zależności od rodzaju i ilości użytego stabilizatora wyróżnia się odmiany:

• CZ – Diconia
• Cubic Z – Diamonit lub Diamondit
• Cubic Cyrkonia – Djevalit
• Cubic Cyrkonia II – Fianit
• Cubic ZrO₂ – Phianit lub Phyanit
• Cubic ZrO₂ lub ZrO – Shelby
• Dianond –QU – Cyrkonia

Z tych odmian największe zastosowanie ma djevalit (odmiana szwajcarska) oraz fianit (odmiana rosyjska).

Produkcja

Syntetyczna, stabilizowana cyrkonia jest produkowana na szeroką skalę w: Rosji, Szwajcarii, USA.

Zastosowanie

• Ze względu na właściwości optyczne uchodzi za bardzo dobrą imitację diamentu.
• Związek ten wykorzystywany jest również w medycynie – stomatologiczne uzupełnienie stałe na bazie tlenku cyrkonu (ZrO₂), podbudowy

Encyklopedia Jubilerstwa