Beryl
Beryl – minerał należący do grupy krzemianów pierścieniowych. Nazwa pochodzi od greckiego berillos – morska zieleń.
Tworzy wiele poszukiwanych odmian kamieni szlachetnych:
- szmaragd – zielony
- akwamaryn – błękitny
- biksbit – czerwień agrestowa
- beryl złoty – złocistożółty
- goshenit – bezbarwny
- heliodor – jasnożółtozielony
- morganit – delikatnie różowy do fioletowego, łososiowy
oraz inne odmiany barwne o nieujednoliconych, handlowych lub potocznych nazwach:
- beryl zwyczajny – biały, szary
- bazzyt – niebieski
- beryl gwiaździsty – wykazuje asteryzm
- maksiks – odmiana o zabarwieniu bladoniebieskim
– różniące się własnościami optycznymi i zabarwieniem, a niekiedy innym składem domieszek.
Właściwości
Kryształy rozwinięte w postaci słupów sześciobocznych, wydłużone lub spłaszczone; izomeryczne; często prążkowane lub wytrawione, zakończone płaskimi ścianami dwuścianu podstawowego lub rzadko – ścianami piramid. Jest kruchy, przezroczysty, odznacza się wyraźnym dichroizmem – odcienie żółtawozielone i niebieskozielone. Kryształy berylu mogą osiągać bardzo duże rozmiary, np. jeden z największych znanych kryształów na świecie to beryl znaleziony na Madagaskarze o wymiarach 3,5 × 18 m, 143 m3 objętości i wadze ok. 380 ton.
Złoża
Beryl powstaje w fazie pegmatytowo-pneumatolicznej zastygania skał magmowych oraz podczas procesów metasomatozy kontaktowej. Spotyka się go w pegmatytach, skałach metamorficznych i okruchowych. Występuje z kwarcem, chryzoberylem, fenakitem, ortoklazem, turmalinem, topazem.
Lokalizacja największych złóż
- szmaragd – Muzo i Chivor Kolumbia, na Uralu oraz w Minas Gerais Brazylia.
- akwamaryn i pozostałe odmiany są bardziej pospolite; piękne kryształy spotyka się w Brazylii – Minas Gerais i w Pakistanie.
USA – Dakota, Kalifornia, Utah; Rosja – Płw. Kolski, Ural; Madagaskar, RPA, Cejlon, Włochy, Szwecja, Norwegia, Czechy.
W Polsce spotykany na Dolnym Śląsku (głównie w pegmatytach i granitach).
Zastosowanie
- Wykorzystywany jako ruda berylu (metalu podobnego do glinu), który jest używany do wyrobu bardzo twardych stopów (z
Encyklopedia Jubilerstwa
