Nikiel

Nikiel jest pierwiastkiem chemicznym o symbolu Ni i liczbie atomowej 28. Jest biało-srebrzystym metalem o lekkim złotym zabarwieniu. W większych bryłach metalu, w temperaturze pokojowej nikiel jest mało aktywny chemicznie, reaguje on powoli z powietrzem ze względu na tworzenie się ochronnej warstwy tlenkowej na powierzchni. Mimo tego nikiel jest na tyle podatny na utlenianie, że w skorupie ziemskiej nie występuje on w postaci rodzimej, wyjątkiem są meteoryty żelazowo-niklowe, w których nikiel występuje w postaci stopu z żelazem. Uważa się, że stop żelazowo-niklowy znajduje się w jądrze Ziemi. Ze względu na powolne tempo utleniania niklu w temperaturze pokojowej uważa się, że metal ten jest odporny na korozję. Było to powodem używania go dawniej do platerowania żelaza i mosiądzu używanego do konstrukcji aparatury chemicznej, a także stosowania go w pewnych stopach utrzymujących połysk, takich jak między innymi nowe srebro.
Prawdopodobnie pierwszym świadomym zastosowaniem niklu było stosowanie go w stopie używanym do bicia monet. Pierwsze monety zawierające nikiel (pak-fong, pai-t’ung lub biała miedź – opisana przez Du Halde w 1736) były używane w królestwach Chin w okresie ok. 700-220 r. p.n.e. W Królestwie Greko-Baktryjskim monety Euthydemus II, Pantaleon i Agathocles z okresu 200-195 r. p.n.e. były bite ze stopu zawierającego 18,5-20,9% Ni, 75,5-77,9% Cu, 1,6-1,7% Fe oraz innych domieszek. Nikiel w monetach pojawił się na nowo po przeszło 2000 lat i stosowany jest do dziś. W historii pojawiają się wzmianki o broni pochodzącej z nieba, co potwierdziły badania znalezisk. Znane są XV-wieczne egzemplarze malajskich krisów wykonanych z żelaza meteorycznego. Informacja o niklu pojawia się także w dziele „aes album” Libaviusa z 1597 r.

 XIX-wieczne monety wykonane z niklu

Białe złoto a nikiel

Moda na białe kolory złota zwiększyła zapotrzebowanie na stopy złota.
Do niedawna najpopularniejszym stopem białego złota był 18-karatowy stop złota z niklem. Przy niskiej zawartości niklu w stopie nie można uzyskać zadowalającej bieli i często biżuteria wykonana z takich stopów jest pokrywana galwanicznie rodem, palladem lub platyną.

Jednak ze względu na to, że dużo osób jest uczulonych na związki niklu Kraje Unii Europejskiej wprowadziły ograniczenia w stosunku do wyrobów jubilerskich zawierających nikiel. Dotyczy to szczególnie wyrobów mających bezpośredni kontakt ze skórą człowieka. Dlatego w Europie do obrotu handlowego dopuszczone są wyroby z białego złota zawierającego w swym składzie – zamiast niklu – pallad.

Stopy białego złota zawierające pallad są droższe od stopów złota z niklem. Dodanie około 10–12% palladu do złota wystarcza do uzyskania barwy białej.

Biżuteria z białego złota

Alergie

Alergia na nikiel jest najczęstszym uczuleniem kontaktowym w krajach rozwiniętych.
Jest składnikiem lub zanieczyszczeniem wielu stopów. Alergię powodują następujące przedmioty: klipsy i kolczyki, łańcuszki, naszyjniki, bransoletki zegarków, guziki dżinsów, naparstki, sprzączki pasów.
Alergia zawodowa jest względnie rzadka. Obserwuje się ją głównie u galwanizerów, czasami u kasjerów w krajach posługujących się bilonem.