Bursztyn

Bursztyn także: jantar, amber (łac. sucinum, czasem także elektrum z gr. ἤλεκτρονelektron) – kopalna żywica drzew iglastych, a w rzadszych przypadkach żywicujących liściastych drzew z grupy bobowców.

Znanych jest około 60 odmian (gatunków). Najstarsze z nich pochodzą z utworów dewońskich (stwierdzono je w Kanadzie); najmłodsze, nie zaliczane zasadniczo do bursztynów są znajdowane w Ameryce Południowej, Afryce, Australii i Nowej Zelandii (kopal).

Najbogatsze znane złoża bursztynów, szacowane na 90% całych zasobów światowych, zlokalizowane są w obwodzie kaliningradzkim (Rosja).

Nazwy

Nazwa „bursztyn” pochodzi od niemieckiego bernstein (kamień, który się pali). Znany był od dawna pod różnymi nazwami:

  • sukcynit – nazwa geologiczna, pochodzi od succinum – sok, żywica drzewna;
  • Grecy nazywali ten kamień elektron (ηλεκτρον), co oznacza świecący i błyszczący;
  • Rzymianie nazywali bursztyn lyncurium, czyli mocz rysia, albowiem według legendy złocisty kamień powstał ze skamieniałego moczu tego drapieżnika;
  • succinum to łacińska nazwa bursztynu używana w farmacji. Powstała od łac. succus – sok;
  • Egipcjanie nazywali bursztyn sokal;
  • Arabowie anbar, ponieważ zapach pocieranego bursztynu kojarzył się z zapachem ambry;
  • Persowie nazywali kamień karuba – złoty rabuś;
  • Słowiańska nazwa jantar została przejęta od Litwinów, a ta od fenickiej nazwy jainitar – żywica morska.

Właściwości

  • Skład chemiczny: mieszanina kilkudziesięciu różnych związków, o średniej zawartości ok. 67 do 81% węgla i ok. 1% siarki; resztę stanowią tlen i wodór. Jednym ze składników jest kwas bursztynowy (3-8% w sukcynicie, poniżej 3 % w innych odmianach bursztynu)
  • Barwa: jasnożółta do brunatnej („bursztynowa”), bywa też mlecznobiały, niebieski, zielonkawy, bezbarwny, czerwony i czarny
  • Połysk: tłusty
  • Przełam: muszlowy, schodkowy
  • Przezroczystość: przezroczysty, przeświecający, do nieprzezroczystego
  • Rysa: biała
  • Twardość w skali Mohsa: 2,0-2,5
  • Gęstość: 1,05-1,09 g/cmł
  • Łupliwość: brak
  • Luminescencja: fluoroscencja – brunatnobiała do żółtozielonej, dla burmitu niebieska
  • Temperatura topnienia 287-300 stopni Celsjusza

 

Encyklopedia Jubilerstwa

Możesz również polubić…

Dodaj komentarz